Haksız Rekabet: Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltmek (TTK m.55/I, b)

Haksız rekabet, ticaret dünyasında rakiplerin haklarına zarar verecek şekilde hareket eden etik dışı ve yasal olmayan davranışları ifade eder. Türk Ticaret Kanunu (TTK) bu durumu önlemek ve ticaretin adil kurallara uygun yapılmasını sağlamak amacıyla çeşitli düzenlemeler getirmiştir. TTK m.55/I, b maddesi, özellikle üçüncü kişilerin geçerli bir sözleşmeye müdahale ederek o sözleşmeyi ihlale ya da sona erdirmeye yöneltmesini haksız rekabet olarak kabul eder.

Sözleşmelerin Bağlayıcılığı ve Nisbiliği İlkesi

Sözleşmeler, taraflar arasında bağlayıcıdır ve bu sözleşmelerin hakları ve yükümlülükleri, genellikle yalnızca sözleşmenin tarafları için hüküm doğurur. Bu bağlamda, sözleşmelerin nisbiliği ilkesi, borç ilişkisinden doğan hakların ve borçların yalnızca taraflar arasında geçerli olduğunu belirtir. Ancak bazı durumlarda üçüncü kişiler, tarafı olmadıkları sözleşmelere müdahale ederek haksız rekabete sebep olabilir. Bu müdahaleler, TTK m.55/I, b maddesi kapsamında haksız rekabet olarak değerlendirilir.

Üçüncü Kişilerin Sözleşmeye Müdahalesi

TTK m.55/I, b maddesi, üçüncü kişilerin kendilerine veya başkalarına menfaat sağlamak amacıyla tarafı olmadıkları sözleşmelere müdahale etmelerini haksız rekabet olarak tanımlar. Uygulamada sıkça karşılaşılan bu durum, rakiplerin birbirlerinin müşterilerini çalmaya çalışması, müşteri ilişkilerine müdahale etmesi ya da rakiplerinin işçileri ve vekilleri üzerinden ticari sırlarını öğrenmeye çalışmalarıyla ortaya çıkar.

Örneğin, bir işletme, rakibinin müşterilerine daha cazip teklifler sunarak onları mevcut sözleşmelerinden vazgeçmeye yöneltebilir. Bu tür bir davranış, müşteri kazanma amacı taşısa da, diğer tarafın sözleşmeye bağlılık yükümlülüğünü ihlal ettirmeye yönelik olduğu için haksız rekabet kapsamına girer.

Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltmenin Haksız Rekabet Olarak Kabul Edilmesi

TTK m.55/I, b maddesi kapsamında sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmek, dört ana başlık altında değerlendirilmiştir:

Müşterileri Başkalarıyla Yapılan Sözleşmeleri İhlale Yöneltmek: Bu durum, bir işletmenin rakibinin müşterilerini kendi lehine çevirebilmek için, mevcut sözleşmelerine aykırı davranmaya teşvik etmesiyle gerçekleşir. Örneğin, bir müşteri ile başka bir şirket arasında yapılan sözleşmenin hükümlerine aykırı hareket etmeye yönlendirilmesi, haksız rekabet teşkil eder.
İşçilere, Vekillere veya Yardımcı Kişilere Yarar Sağlayarak Yönlendirme: Bu bent, işçilerin veya vekillerin görevlerini ihlal etmeleri için onlara çıkar sağlanmasını kapsar. Bir rakibin işçisine, görevini kötüye kullanması ya da çalıştığı firmaya karşı yükümlülüklerini ihlal etmesi için menfaat sağlamak haksız rekabet oluşturur. Bu tür eylemler, işletme sırlarının ele geçirilmesi veya iş ilişkilerinin bozulması amacını taşıyabilir.
İş Sırlarını İfşa Etmeye Yöneltmek: Üçüncü kişiler, bir işletmenin işçilerini veya vekillerini işverenlerinin ticari sırlarını ifşa etmeye veya bu bilgileri ele geçirmeye yönlendirdiğinde de haksız rekabet oluşur. Ticari sırlar, bir işletmenin rekabet avantajını koruması için kritik öneme sahiptir ve bu bilgilerin haksız yollarla elde edilmesi, ciddi hukuki sonuçlar doğurur.
Sözleşmeden Caydırmak veya Feshe Yönlendirmek: Son olarak, bir işletmenin müşterilerini mevcut sözleşmelerinden vazgeçirmeye ya da feshetmeye yönlendirmesi, haksız rekabet olarak değerlendirilir. Örneğin, bir müşteri, taksitle satış veya kredi sözleşmesi yapmış olabilir. Bu durumda, başka bir işletmenin bu müşteriyi, sözleşmesinden vazgeçmeye teşvik etmesi haksız rekabet anlamına gelir.

Haksız Rekabetin Hukuki Sonuçları

Haksız rekabet durumlarında, zarar gören tarafın zararlarının tazmini için hukuki yollara başvurma hakkı vardır. TTK m.55/I, b maddesine göre, sözleşmeleri ihlale veya sona erdirmeye yönlendiren üçüncü kişiler, bu eylemlerinden dolayı sorumlu tutulabilir. Bu tür müdahaleler, hem ticari ilişkileri zedeleyebilir hem de ticari güveni sarsabilir. Haksız rekabetin önlenmesi amacıyla kanun koyucu, sözleşmelere müdahale eden tarafların cezai ve hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalmasını öngörmüştür.

Müşterilerin ve İşçilerin Korunması

TTK m.55/I, b maddesindeki düzenlemelerin bir diğer amacı da, müşterilerin ve işçilerin haklarının korunmasıdır. Müşterilerin mevcut sözleşmelerine aykırı davranmaya teşvik edilmesi veya işçilerin, işverenlerine karşı yükümlülüklerini ihlal etmeye zorlanması, ticari hayatın adil kurallara göre işlemesini engeller. Bu nedenle, kanun koyucular bu tür davranışları haksız rekabet olarak değerlendirir ve cezai ve hukuki yaptırımlar uygular.

Sonuç

Haksız rekabet, ticaret dünyasında dürüst ve adil olmayan davranışların önüne geçmek için getirilen yasal düzenlemelerden biridir. TTK m.55/I, b maddesi, özellikle sözleşmelerin ihlali veya sona erdirilmesine yönelik müdahaleleri haksız rekabet kapsamında ele alır. Üçüncü kişilerin, tarafı olmadıkları sözleşmelere müdahale ederek menfaat sağlamaya çalışması, hem ticari güveni sarsar hem de ticaretin sağlıklı bir şekilde işlemesini engeller.

Bu tür haksız rekabet durumları, zarar gören taraflar için önemli hukuki sonuçlar doğurur. İşletmelerin ticari ilişkilerinde dürüstlük ve etik kurallara uyması, uzun vadede ticari itibarlarını korumaları ve başarılı olmaları için önemlidir. TTK m.55/I, b maddesindeki düzenlemeler, ticari hayatın adil kurallar çerçevesinde işlemesine katkıda bulunmayı amaçlar.